Kuzey Kafkasya Turkleri

[T RK XAN]

NOGAY TURKLERI
“Nogay” ismi Cengiz Han’?n torunu Nogay’dan gelmektedir. Nogay Turkleri 17. yuzy?l?n bas?nda Hazar Denizi’nin kuzey dogusunda Irtis Nehri’nden baslayarak K?r?m’a kadar yay?lan buyuk bir Turk topluluguydu.
Nogay Turkleri yasad?klar? yerlere gore Kuma ve Kuban Nogaylar? olmak uzere ikiye ayr?l?rlar. Ayr?ca Kuban Nogaylar? da kendi aralar?nda Tahtam?s, Mansur, Karamurza, K?pcak ve Navruz *Nogaylar? olmak uzere bes topluluga ayr?l?rlar. Bu ayr?l?g?n esas nedeni prens ailelerinin ic kavgalar? olup; d?s etkenler degildir. Tarihte buyuk bir cografyaya yay?lan Nogaylar, topluluga Volga boyundaki Turkleri de dahil etmislerdir. Boylece genisleyen hanl?k Rusya’y? rahats?z etmis; sonuc olarak da *pek cok kez Rus isgaline maruz kalm?st?r. Bugun ise; Nogay Turkleri *Kuzey Kafkasya’daki ozerk Cumhuriyetlerde dag?n?k halde yasamaktad?rlar.

[T RK XAN]

KARACAY-MALKAR TURKLERI
Karacay-Malkar Turkleri Kafkasya'n?n en eski halklar?ndand?r. “Karacay” sozu, yaz?l? kaynaklarda ilk olarak 1699 y?l?nda gecmektedir. Bu tarihte, Moskoval? F. Elcin ve P. Zaharev adl? elciler, Gurcistan’a giderken, Karacay bolgesinden gecmisler ve bir sure Karacay’da konaklam?slard?r. Ancak onlar yazd?klar? raporda, Karacay’dan Gurcistan’a gecerken hangi guzergah? kulland?klar?n? belirtmemislerdir. Bu nedenden dolay? 17. yuzy?la kadar Karacay-Malkarl?lar?n tam olarak nerede yasad?klar? bilinmemektedir.
Tavkul Karacay ve Malkarl?lar?n ayn? dil, kultur ve tarihi paylasan Turk boyu olduklar? icin literaturde yer alan Karacay ve Malkar olmak uzere ayr?m yap?lmamas? uzerinde durmaktad?r. Zira Karacay ve Malkar adlar? bu boyun yasad?g? iki ayr? bolgenin cografi ad?d?r. Karacay Turkleri ile ayn? boydan gelen Malkar Turkleri 15. yuzy?lda Kabardeyler’in Kuzey Kafkasya’ya gelip, bolgeyi isgal etmeleri sonucu Karacaylar’dan ayr?lm?slard?r.
19. yuzy?lda tum Kuzey Kafkasya’y? nufuz alan? haline getiren Rusya Turkler uzerinde de bask?lar?n? artt?rm?st?r. 1877-1878 Osmanl?-Rus Savas?’ndan galip c?kmalar?yla Rusya’ya kars? olan tum isyanlar? kanl? bir sekilde bast?rm?st?r. Bu bask? ve sindirme politikas? 20. yuzy?la kadar devam etmistir ve 1917 Bolsevik Devrimi ile son bulmustur. Cunku Rusya art?k kendi ic sorunlar?yla ugrasmak zorunda kalm?st?r. Bu jeopolitik bosluktan yararlanan Kuzey Kafkasyal?lar siyasi bir birlik meydana getirerek 11 May?s 1918 tarihinde Kuzey Kafkasya’n?n bag?ms?z bir devlet oldugunu tum bat?l? devletlere bir nota ile duyurmuslard?r. Ancak bu ozgurlugun omru k?sa surmus Bolsevikler 1921 y?l?nda cumhuriyete son vermislerdir. Bunun uzerine Karacay-Malkar Turkleri direnise gecmisler ve Ruslara kars? savasm?slard?r. Bolsevikler Karacay-Malkarlar?n bu direnisini k?ramay?nca –cat?smalar?n tum Kuzey Kafkasya’ya yay?lmas? endisesiyle- onlara ozerklik teklifinde bulunmuslard?r. Ancak Karacay-Malkarlar bunun bir Rus aldatmacas? oldugunu anlay?nca tekrar direnise gecmisler; nitekim bu direnisleri *Rus sald?r?lar? kars?s?nda sadece uc ay surebilmistir. Bu sald?r?larda Karacay-Malkar Turklerinin ayd?n ve subaylar? kursuna dizilerek oldurulmuslerdir.

[T RK XAN]

Karacay-Malkarlar oncelikle “Dagl? Sosyalist Cumhuriyetler” icerisinde yer alm?slar; ancak daha sonra Sovyet hukumetinin ald?g? kararla Karacay-Cerkes ve Kabardey-Balkar Cumhuriyeti olmak uzere iki ayr? cumhuriyete ayr?lm?slard?r. Ikinci Dunya Savas?’na kadar Cumhuriyetlerin bas?nda bulunan Rus yoneticiler, bircok Karacay-Malkar Turkunu tutuklayarak idam etmislerdir. 25 Temmuz 1942 tarihinde Alman ordular? Karacay-Malkar bolgesine geldiginde K?z?l Ordu *buralardan coktan cekilmisti. Cunku Karacay-Malkarlar, Alman Ordular? bolgeye gelmeden once K?z?l Orduyu buradan atm?st?. Bolgeyi isgal eden Almanlar yerli halka dini ve siyasi hurriyetlerini verdiklerini ac?klam?slard?r. Alman Ordusu Karacay-Malkar halk?na su imtiyazlar? vermistir:
“1 - Mustakil Milli Idare yeniden kurulacak ve din dahil hayat?n butun sahalar?nda tam bir serbestlik olacak
2 - Kolhozlar?n yerine ozel mulkiyet duzeni kurulacak
3 - Eskiden zorla ikiye ayr?lan Karacayl?lar ve Malkarl?lar tekrar birlesecek.”
Ancak Almanlar bolgede cok fazla kalamadan cekilmek zorunda kal?nca meydan K?z?l Ordu’ya kalm?st?. Stalin baskanl?g?nda toplanan SSCB Devlet Guvenlik Komitesi 12 Ekim 1943 tarihinde al?nan bir kararla Karacay Turklerini 5 Mart 1944 tarihinde ald?g? bir kararla da Malkar Turklerini Orta Asya’ya surgun etmistir.
Tehciri K?z?l Ordu subay? olan Grigory Burlutskiy su sekilde anlatm?st?r:
“…1943 y?l?n?n ekim ay?nda Simali Kafkasya cephesinin arkas?n? korumaya memur bulunan askeri gruptaki alay?m?za, hukumetin fevkalade muhim bir karar?n? icra icin, Kuban’dan hareket emri verildi. Sovyet vatandas? bir milleti topyekun anayurdundan c?karmak gibi serefsiz bir vazifenin ifas?na memur edildigimiz kimsenin akl?na gelmemisti. *Butun subay arkadaslar?m gibi ben de Karacay halk?n?n cebren tehciri hakk?nda emrin ifas?na giristik…Sovyet askerleri evlere yaklas?p Sovyet hukumetinin surgun hakk?ndaki karar?n? butun aileye ilan ediyorlard?…Gidecekleri yerin neresi oldugu soylenmiyordu…Toplanmak icin bir saat vakit veriliyor; kendileriyle beraber yuz kilogram esya almalar?na musaade ediliyordu…Herhangi bir mukavemetin ve emre itaats?zl?g?n da faydas?z oldugu hat?rlat?l?yordu… Feryat ve figanlara yalvarmalara ve gozyaslar?na ragmen; bir saat sonra toplanma merkezlerine nakledilmek icin aile aile arkas?nca kamyonlara dolduruluyor, toplanma merkezlerinden de yine silahl? askerler taraf?ndan muhafaza edilen kamyonlar vas?tasile de demiryolu istasyonlar?na goturuluyor, burada alelade yuk vagonlar?na dolduruluyordu.”
Ikinci Dunya Savas? sonunda yasanan buyuk surgun ile Karacay-Malkar Turkleri’nin nufusunda onemli derecede azalmalar meydana gelmistir. Sovyetler Birligi’nin bol-yonet politikas?na uygun olarak y?prat?lmak istenen Karacay-Malkar Turkleri tum zorluklara ragmen kendilerine ozgu kulturel degerlerini hicbir zaman kaybetmemislerdir.

[T RK XAN]

KUMUK TURKLERI
Turk topluluklar?n?n en onemlilerinden biri de Kumuk Turkleri’dir. 20.yuzy?l baslar?na kadar Kuzey Kafkasya’n?n yaln?z siyasi ve kulturel hayat?nda degil; sosyal ve dini hayat?nda da Kumuk Turkleri basrol oynam?slard?r. Kumuklar hayat?n her alan?nda o kadar etkili olmuslard?r ki, Kumuk Turkcesi, farkl? dillerde konusan Kafkasya halklar?n?n ortak anlasma ve konusma dili olarak yuzy?llar boyunca kullan?lm?st?r. Oyle ki Kumuk Turkcesi 1918 y?l?nda kurulan Abhaz, Adige, Karacay-Malkar, Cecen-Ingus, Oset ve Dag?stan haklar?ndan olusan Birlesik Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin resmi dili olarak kabul edilmistir. Bu da Kumuklar?n kendi tarihlerine, kulturlerine ve dillerine nas?l sahip c?kt?klar?n?n en onemli kan?t?d?r.
Tarih boyunca Hun, Avar, Hazar, Pecenek, Uz, Selcuklu ve Osmanl?lar?n kavimler gocune tan?k olmus gecit bolgesindeki Turk toplulugu olan Kumuk Turkleri Adolf Berje’nin tasnifine gore uc kola ayr?lmaktad?r. Bunlar: Aksaylar, Andreyler, Kostekler’dir.

[T RK XAN]

Kumuk Turkleri Dag?stan’daki diger etnik gruplarla anlasmazl?k icindedirler. Milli bilinci Dag?stan’daki etnik gruplardan cok daha fazla on planda tutan Kumuklar, siyasi ustunlugun ulkede cogunlukta bulunan Darg?lar’da olmas?na kars? c?kmaktad?rlar. Darg? cogunluguna Laklar da kat?l?nca cumhuriyette hem ekonomik hem de siyasi ac?dan soz sahibi olamayan Kumuklar haklar?n? savunmak icin “Tenglik” adl? bir orgut kurmuslard?r. Tenglik’in en onemli amac?, Dag?stan’?n Rusya icinde federal cumhuriyete cevrilmesi ve bu federasyon icinde belli s?n?rlar? olan “Kumuk Milli Devleti” yarat?lmas?d?r. Tenglik orgutu 1996 y?l?nda duzenledigi kurultayda su kararlar? alm?st?r:
"1 - Kumuk Halk Hareketi, bundan sonraki faaliyetlerinde, Dag?stan Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu’nun devlet kurumlar?n?n reorganizasyonunun devam? dolay?s?yla, politik, ekonomik, sosyal ve kulturel alanlarda halklar?n kendi kendini yonetmesi dogrultusunda Dag?stan ve RF’nin birligi prensibini bozmadan gerceklestirmek, Kumuk ve diger halklar?n kendi kaderini tayin etme haklar?n? savunan butun parti, hareket ve toplum liderleriyle isbirligi yapmak gibi sorunlar?n cozulmesine dikkat gosterecek.
2 - Kumuk halk?n?n sosyo-ekonomik gelismesi hakk?nda devlet destegi program?n?n yururluge girmesi icin ozel komisyon kurulacak.
3 - Kumuk Halk Hareketi’nin Milli Meclisi’ne Rusya Federasyonu hukumetine yonelik ozel bildiri haz?rlama gorevi verilecek ve zorla goc ettirilmis Kumuk koylulerinin sorunlar?n?n cozumu icin yedi kisilik bir delegasyon Moskova’ya gonderilecek.
4 - Rusya Federasyonu hukumetinden Tarkin, Kiyahulay ve Alburiken koylerinin yeniden kurulmas? istenecek ve bu koylerin sakinlerine “zorla goc ettirilmis halk” statusunun verilmesi saglanacak.
5 - Uluslararas? Kumuk Universitesinin ac?labilmesi icin Rusya Federasyonu’ndan mali destek istenecek.
6 - Dag?stan Cumhuriyeti’nin idari s?n?rlar? d?s?nda, ozellikle Cecenistan ve Kuzey Osetya’da yasamakta olan Kumuklar?n problemlerini cozmek.

[T RK XAN]

Sumer Dili ile Karacay Malkar Dili Aras?ndaki Benzerlikler

Sumerlerden kalan civi yaz?l? metinler bircok bilim adam? taraf?ndan analiz edilmistir. Bu analizler sonucunda Sumer sozcuklerinin cogu, genel olarak Turk lehcelerinde kullan?lan sozcuklerin ayn?s?d?r. Hatta, Karacay Malkar sozcukleri ve baz? deyimleri de aynen tekrarlanmaktad?r. Ornegin; G?lgam?s [Gilgames/Bilgames] destan?nda soyle bir Karacay Malkar deyimi kullan?l?yor, "soyum eteyik" yani "hayvan keselim" veya Gudey tanr?ya ithaf edilen bir yaz?da M.O. 2400 y?l?na ait bir yaz?tta su Karacay Malkar sozcugunu okuyabiliyoruz: "zan?mdag?nnan" yani "yan?mdakinden". Bunun gibi bircok benzerlik vard?r.

Buna benzer 100 kadar sozcuk vard?r. Sumer dili ve Karacay Malkar dilleri aras?ndaki akrabal?g?n? ispat etmek icin yukar?da verilen ornekler yeterlidir.

Elimizdeki butun bilimsel veriler bize, Kurganc?lar?n [eski Turklerin] yerlesmelerinin, eski Turk boylar?n?n dag?l?m?ndan sonra ortaya geldigini gosteriyor. Eski Turk birligi ilk bak?sta Kurgan-Afanesyevo etno-kultur birligiydi. Kronolojiye gore bu dag?l?m Hint-Avrupa birliginin dag?l?m? ile ayn? zamanlarda oluyordu. Turk ve Hint-Avrupa dilleri aras?ndaki baz? benzerliklerin, bu sureclerde ortaya c?kan cat?smalar?n sonucu olarak dil al?s verisinden kaynakland?g? dusunuluyor. 5000 y?l once Kuzey Kafkasya topraklar?nda gecen tarihin bu k?sm?n? biz Karacay-Balkar halk?n?n olusumunda ilk asama olarak gorebiliriz.

[G k O uz]

Cok merakl?!Tesekkurler (Y) (Y) (Y)

Cox *saq olun, gozel melumatlara gore!!!

[T RK XAN]

Sizler sag olun (v)

Bilirsiniz men bu yasha gelmishem, unsitutda da oxumusham bele melumatim olmayib.Tarixi bize ne qeder yanlish anlatiblar...

[T RK XAN]

Onu duz deyirsiz, hetta o qeder yanl?s anlad?blar ki kenardak?lar bir yana dursun oz icimizde Turk oldugu halda ozunu "men Turk deyilem albanam" deye adland?ranlar, yaxud "bura Turkler 10-cu esrde gelib Selcuq ax?nlar? ile ondan evvel Azerbaycan ve butun Qafqaz qafqazdilli ve irandilli xalqlar?n meskun oldugu erazi idi" deyenler var, ve teessuf ki oz dediklerine ozleri de inan?rlar. Halbuki Kurqan medeniyyeti, Iskitlerin, Kimmerlerin eyni zamanda ele Azerbaycan erazisindeki Alban tayfa ittifaqlar?n?n 2/3-den coxunun Turk oldugu, Altay dil qrupunda dan?sd?qlar? ve dillerinin aqqlutinativ-iltisaqi dil olmas?n? bizim yox butun dunya alimleri art?q tesdiq edirler...

Doqrudur.Siz bu melumatlari haradan oxumusunuz, eger zehmet deyilse...

[ВЕТЕР V]

CANNNEE MAXSIMUS IW BAWINDASAN);-) (v)

SAQ OL, VETER.

[ВЕТЕР V]

AYGUN XANIM ,MAXIMUSDAN COX WEY ORGENMEK OLAR,ESIL TURKDUR O

[T RK XAN]

Qafqaz Turklerine dair yazd?qlar?m? internetden tapm?sam, ancaq melumat yerlesdirerken ag?na bozuna baxmadan butun searching neticelerini deyil, neticelere goz ataraq mentiqe uygun olan ve obyektiv yaz?lanlar? secmeye cal?s?ram

[T RK XAN]

Veter, esenlikler (F) (F) (F)

Bilrsen yazdiqlari cox maraqlidir, menbeyini bilmek isteyirem.

[ВЕТЕР V]

DUZ EDIRSEN,WEXSEN MEN ELIME BIR MATERIAL ALANDA O MATERIALI BELKE 10 TARIXCI ,ARXEOLOG,LINGVIST TEREFINDEN ORGENIREM

Bir qrupda bu haqda yaman mubahise gedirdi...